Franczyza czy własna marka? Porównanie plusów i minusów dla początkujących przedsiębiorców

19.06.2025

Autor:

Download Blog

Franczyza czy własna marka? Porównanie plusów i minusów dla początkujących przedsiębiorców

Jeszcze pod koniec lat 90. prowadzenie biznesu wydawało się proste – zakładasz firmę, rozwijasz ją, a z czasem powiększasz o kolejne filie czy oddziały. Jednak wraz z upadkiem komunizmu do naszego kraju zaczął docierać nowy model biznesowy – franchising. Doskonałym przykładem jest słynny McDonald’s, który pokazał, jak działa ten system. Na czym właściwie polega franczyza i czy warto ją rozważyć, zwłaszcza na początku swojej biznesowej drogi?

Franczyza – o co tutaj chodzi?

W dużym uproszczeniu franczyza to model biznesowy oparty na długofalowej współpracy między dwoma przedsiębiorcami: franczyzodawcą, który udostępnia nazwę swojej marki wraz z know-how firmy oraz narzędziami potrzebnymi do prowadzenia biznesu, a także franczyzobiorcą, który korzysta z tych zasobów i otwiera biznes pod znaną miarką. W zamiast franczyzobiorca dzieli się z franczyzodawcą częścią swoich przychodów w ramach ustalonych wcześniej prowizji.

Obecnie franczyza jest popularnym modelem w wielu branżach, takich jak restauracje, banki, apteki, stacje paliw, kluby fitness, a nawet salony kosmetyczne. Do wyboru mamy również typ franczyzy:

  • franczyza bezpośrednia – franczyzodawca sam świadczy usługi i prowadzi kontrole zgodnie z umową;
  • franczyza wielokrotna – franczyzobiorca otrzymuje wyłączność na rozwijanie jednostek systemu franczyzowego na określonym terenie;
  • masterfranczyza – franczyzobiorca zyskuje wyłączne prawo do korzystania z marki i know-how na danym obszarze;
  • przedstawicielstwo regionalne – osoba lub firma, która na danym terenie wyszukuje nowych franczyzobiorców i świadczy dla nich usługi, takie jak organizacja szkoleń.

Franczyza – klucz do sukcesu czy pułapka?

Rozważając franczyzę, warto pamiętać, że jest to model biznesowy, który niesie za sobą nie tylko korzyści, ale też szereg wyzwań. Zalety franczyzy to m.in.:

  • gotowy pomysł na biznes – szczególnie ważna kwestia dla tych, którzy jeszcze szukają swojej drogi w świecie przedsiębiorczości. Franczyza działa według sprawdzonej formuły, a Ty otrzymujesz kompletny pakiet niezbędny do prowadzenia firmy;
  • pełny know-how – nawet jeśli dopiero zaczynasz, masz dostęp do gotowego biznesplanu, materiałów szkoleniowych i wsparcia, które ułatwiają start i rozwój;
  • niewielki wkład początkowy – oczywiście nie jest to reguła, jednak zwykle franczyzodawcy wymagają mniejszego kapitału na start niż przy zakładaniu własnej marki od zera;
  • mniejsze ryzyko – działasz pod rozpoznawalnym szyldem i z ugruntowaną pozycją na rynku, co zwiększa szanse na znalezienie klientów i obniża ryzyko porażki.

Z drugiej strony franczyza wiąże się z pewnymi ograniczeniami. Nie masz pełnej swobody w podejmowaniu decyzji i musisz działać zgodnie z zasadami narzuconymi przez franczyzodawcę. To oznacza, że jesteś częścią większej układanki, w której Twoja niezależność jest ograniczona. Istotnym aspektem są również opłaty franczyzowe – część przychodów musisz oddawać franczyzodawcy, co może wpływać na rentowność Twojego biznesu. Osoby ceniące pełną autonomię może frustrować również brak możliwości wprowadzania własnych, większych zmian w ofercie czy sposobie działania.

A może jednak własna marka?

Skoro franczyza wcale nie jest usłana różami, to może lepiej byłoby rozważyć prowadzenie biznesu na własnych zasadach? Owszem, niezależna firma daje ogromną swobodę i pełną kontrolę nad każdym aspektem działalności, a także nieograniczone możliwości rozwoju i zwiększania zysków. Jednak własna marka to także mnóstwo wyzwań:

  • ryzyko niepowodzenia – jeśli Twój pomysł na biznes nie wypali lub przytłoczą Cię koszty i konkurencja, możesz zostać z niczym;
  • wiedza i zasoby – bez odpowiedniej wiedzy, doświadczenia i budżetu nie ruszysz z miejsca;
  • pełna odpowiedzialność – to Ty jesteś odpowiedzialny za wszystko, a na Twoich barkach spoczywa zarówno zarządzanie, jak i finansowanie firmy, co może być dużym obciążeniem;
  • czas i wysiłek – budowanie marki od podstaw wymaga wiele pracy, cierpliwości
    i elastyczności w dostosowywaniu się do zmieniającego się rynku.

Franczyza vs. własna marka – czas na decyzję

Nie ma jednej uniwersalnej odpowiedzi dla każdego, kto chce wejść w świat biznesu. Wszystko zależy od Twoich oczekiwań, stylu pracy i tego, co jest dla Ciebie najważniejsze. Jeśli czujesz, że bez wsparcia doświadczonych osób trudno Ci będzie ruszyć z miejsca, franczyza może okazać się strzałem w dziesiątkę. Współpraca
z franczyzodawcą to gwarancja sprawdzonego modelu biznesowego, gotowych narzędzi i cennego wsparcia, zwłaszcza na początku działalności, kiedy każda pomoc jest na wagę złota.

Jeśli natomiast marzysz o pełnej niezależności, chcesz samodzielnie kreować swoją firmę i mieć kontrolę nad każdym jej aspektem, założenie własnej marki może być dla Ciebie korzystniejszą opcją. Choć wymaga to więcej wysiłku, cierpliwości i gotowości na wyzwania, daje też niepowtarzalną szansę realizacji własnej wizji i budowania biznesu na swoich zasadach.

Decyzja należy do Ciebie – zastanów się, co jest dla Ciebie najważniejsze: bezpieczeństwo i wsparcie czy wolność i samodzielność. Niezależnie od wyboru w każdym przypadku kluczem do sukcesu jest zaangażowanie, konsekwencja i otwartość na zmiany.